Kościół parafii ewangelicko-augsburskiej w Zelowie-Bełchatowie

Zelów

Kościół ewangelicko-augsburski w Zelowie znajduje się u zbiegu ulic Żeromskiego i Sikorskiego. Jest to niewielki budynek z czerwonej cegły o eklektycznej architekturze. Głównym inicjatorem jego powstania był bełchatowski pastor Jakob Gerhardt. Obiekt został zbudowany w latach 30-tych XX wieku za cenę 35 tysięcy złotych. Ponad 2/3 tej sumy pochodziła z datek miejscowej społeczności, resztę – około 11 tysięcy – zebrano dzięki ofiarności wiernych z innych parafii, również zza granicy (wśród ofiarodawców było Stowarzyszenie Gustawa Adolfa z Lipska). Największego wsparcia udzielił syn byłego kantora z Pożdżenic, łódzki przedsiębiorca Reinhold Ritter, przekazując na budowę aż 5 tysięcy złotych. Kamień węgielny wmurowano 27 września 1931 roku, a uroczystego poświęcenia kościoła dokonano 17 maja 1936 roku. W uroczystości wziął udział generalny superintendent Juliusz Bursche.

Główny korpus budowli wzniesiono na planie prostokąta i przykryto dwuspadowym dachem. Przy ścianie frontowej zbudowana jest przysadzista wieża o ośmiokątnym kształcie, nakryta spiczastym dachem. Poniżej zwieńczenia wieża ma plan kwadratu; jej wnętrze doświetla niewielkie, okrągłe okno.

Boczne elewacje ozdobione są prostym gzymsem i rzędem trzech półkoliście zamkniętych okien. Od strony ulicy umieszczono też dodatkowe wejście prowadzące bezpośrednio na zakrystię. Podobnie jak nad głównym wejściem, nad bocznymi drzwiami zbudowano masywny, półokrągły fronton dźwigany przez dwie kolumny.

Kościół w Zelowie w pierwszych latach swego istnienia - zdjęcie archiwalne
Kościół w Zelowie w pierwszych latach swego istnienia. Źródło: Jakob Gerhardt, 1837–1937 Festschrift anlässlich der Jahrhundertfeier der evang.-luth. Gemeinde zu Belchatow, Łódź 1937

Trójkątny fronton znajduje się też na tylnej ścianie budynku. Detal pełni wyłącznie ozdobne funkcje; między kolumnami umieszczono imitującą okno blendę. Nad frontonem wznosi się półkoliście zwieńczona ściana z okrągłym oknem doświetlającym strych. Wspomnijmy, że półokrągłe blendy znajdują się też na ścianie frontowej, po obu stronach ryzalitu z głównym wejściem do świątyni.

Wnętrza są proste i oszczędne w formie, pozbawione ozdób. Nad dwoma rzędami drewnianych ławek znajdują się empory, wsparte na drewnianych balach. Powyżej skromnego ołtarza umieszczona jest stylowa ambona, z wejściem od strony zakrystii. Z półokrągłego sufitu zwieszają się dwa żyrandole. Kolorystyka ścian i sufitu jest jasna i ciepła, w pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku wnętrza kościółka przeszły gruntowny remont.

Kościół nosił wezwanie protestanckiego króla Szwecji Gustawa Adolfa, poległego podczas wojny trzydziestoletniej (1618–1648). W pierwszą rocznicę swego istnienia, kościół wzbogacił się o dzwon, podarowany przez wspólnotę z parafii bełchatowskiej. Warto wspomnieć, że obiekt pierwotnie funkcjonował jako świątynia filiału ewangelicko-augsburskiego w Pożdżenicach, podległego parafii w Bełchatowie. Ulokowanie kościoła w Zelowie wskazuje na rosnące znaczenie tej miejscowości jako ośrodka życia religijnego. Dopiero w latach powojennych Zelów stał się siedzibą parafii i tę funkcję pełni do dziś. [2018]

Jakob Gerhardt, 1837–1937 Festschrift anlässlich der Jahrhundertfeier der evang.-luth. Gemeinde zu Belchatow, Łódź 1937

Eduard Kneifel, Die evangelisch-augsburgischen Gemeinden in Polen 1555-1939. Eine Parochialgeschichte in Einzeldarstellungen, Vierkirchen über München 1971

Travelers' Map is loading...
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.
Zobacz inne Kościoły
Tagi