Założyciel osady sukienniczej Ozorków

Ignacy Starzyński

* 1776 – † ok. 1850

Ignacy Starzyński

Śle­powron – herb uży­wany przez Ignacego Starzyńskiego, Źródło: Kasper Niesiecki, Herbarz Pol­ski, tom VIII, Lipsk 1841

Był założy­cielem pio­nier­skiej osady suki­en­niczej w późniejszym łódzkim okręgu prze­mysłowym. Zadzi­wia roz­mach jego przed­sięwzieć, skłon­ność do ryzyka, pewność i kon­sek­wencja w dzi­ała­niu. Skąd czer­pał wiedzę i inspirację dla swoich inic­jatyw?

Ignacy Starzyński urodził się w 1776 roku w Psarach, w śred­niozamożnej rodzinie szlacheck­iej. Pod koniec XVIII wieku, otrzy­mał po ojcu kilka wsi, wchodzą­cych w skład dóbr Strze­blew. Nie były to urodza­jne włości. Chcąc pod­nieść dochody z posi­adanych dóbr, Starzyński postanowił założyć w jed­nej z posi­adanych wsi – w Ozorkowie – osadę prze­mysłową nastaw­ioną na pro­dukcję sukna. Niewielkie środki zain­west­ował w reg­u­lację rzeki Bzury. Wyko­nanie pro­jektu urban­isty­cznego nowej osady zle­cił geometrze, Augus­towi Dorn­steinowi. Dzięki splo­towi pomyśl­nych wypad­ków dziejowych, w 1807 roku udało mu się sprowadzić z Dąbia grupę pier­wszych 19 suki­en­ników. Spisana w tym samym roku umowa (znow­eli­zowana w 1811 roku) stała się wzorcem dla kole­jnych tego typu kon­trak­tów spisy­wanych między osad­nikami a właś­ci­cielem ziem­skim.

W 1811 roku Starzyński sprowadził do swo­jej osady wyk­wal­i­fikowanego far­biarza – Samuela Weg­n­era, a w 1821 roku – Friedricha i Hein­richa Schlösserów. Pochodzący z Akwiz­granu suki­en­nicy założyli w Ozorkowie pier­wszą w regionie, dużą i nowoczesną fab­rykę włóki­en­niczą. Dzięki staran­iom Starzyńskiego, Ozorków otrzy­mał w 1816 roku prawa miejskie. Dziedzic pełnił w nim funkcję wójta. Prezes komisji wojew­ódzkiej, Raj­mund Rem­bieliński, po wiz­y­cie w Ozorkowie w 1820 roku odz­naczył Starzyńskiego „hon­orową dystynkcją” za zasługi dla uprze­mysłowienia kraju. W tym samym roku dziedzic otrzy­mał również order św. Stanisława.

W lat­ach 1815–30 Starzyński był sędzią powiatu zgier­skiego, a w okre­sie pow­sta­nia listopad­owego – posłem na Sejm Królestwa Pol­skiego. Sys­tem­aty­cznie uczest­niczył w jego obradach. Choć niepokoił go zastój w pro­dukcji i ucieczka suki­en­ników z kraju pogrążonego w wojnie, był gorą­cym zwolen­nikiem pow­sta­nia i walki zbro­jnej. Pier­wsza jest Ojczyzna nad wszys­tko – mówił w kwiet­niu 1831 roku. Dla swoich włoś­cian biorą­cych udział w walkach zapisał po 6 morgów ziemi. Po upadku insurekcji, na skutek wyniszcza­ją­cych prze­mysł suki­en­niczy rosyjs­kich barier cel­nych, Starzyński popadł w kłopoty finan­sowe. W 1833 roku zmus­zony był sprzedać Ozorków Felik­sowi Łubieńskiemu, byłemu min­istrowi spraw­iedli­wości w Księst­wie Warsza­wskim.

Wkrótce przeniósł się do fol­warku w pob­liskiej Solcy Wielkiej, w której spędził resztę życia. Zmarł około 1850 roku. [2015]

Wiesław Puś, Ignacy Starzyński [w:] Andrzej Romanowski (red), Pol­ski Słownik Biograficzny, Tom XLII, Warszawa-Kraków2003, 2004

Inni Właściciele ziemscy
Tagi