Johann Gottlieb Grunwald

Johann Gottlieb Grunwald urodził się w 1777 roku w Gross-Schönau koło Zittau w Saksonii, w rodzinie tkaczy. Specjalizował się w produkcji lnianych wyrobów adamaszkowych. Postępująca mechanizacja produkcji pogarszała warunki egzystencji – takich jak on – drobnych rzemieśników. W latach 20-tych XIX wieku Grunwald wyemigrował na teren Królestwa Polskiego; w 1825 roku osiadł w Pabianicach.

W czerwcu 1829 roku Gottlieb Grunwald podpisał kontrakt, na mocy którego otrzymał dwa place pod zabudowę przy ulicy Saskiej (obecnie Piłsudskiego), dwa ogrody (jeden za miastem) i łąkę. Według zatwierdzonego planu wzniósł budynek zawierający pomieszczenia produkcyjne i mieszkalne oraz stajnię. Przedsiębiorca otrzymał też korzystną pożyczkę oraz ulgę celną na sprowadzaną do kraju przędzę.

Mimo licznych ulg, utrzymanie przedsiębiorstwa okazało się bardzo trudne. Rynek zbytu na drogie tkaniny adamaszkowe (obrusy, serwety) był bardzo mały. Dla ratowania biznesu, Saksończyk angażował się w inne przedsięwzięcia: w 1834 roku wygrał przetarg na dzierżawę cegielni miejskiej, wydzierżawił też puste place i ogrody przy ulicy św. Jana. Jego inicjatywy okazały się jednak nieskuteczne.

Grunwald nigdy nie wykończył budynku fabrycznego i nie uruchomił wymaganych w kontrakcie dwóch warsztatów „szerokich” (w 1830 roku pracowano na jednym szerokim i czterech wąskich). Zatrudnienie w jego manufakturze malało z roku na rok – o ile w 1833 roku zatrudniał 24 robotników, zaledwie trzy lata później już tylko sześciu. W 1836 roku zwrócił się do Rady Stanu z prośbą o umorzenie rządowej pożyczki. Choć władze przychyliły się do jego prośby, wkrótce zadłużył się u znanego kupca i składnika, Ludwika Mamrotha. W 1843 roku pabianicka manufaktura zakończyła działalność.

Po 1843 roku Gottlieb Grunwald wycofał się z życia zawodowego. Miał czworo dzieci z Marią Elżbietą Olbrich: Johanna Gottlieba, Joannę Karolinę, Kristianę Rachelę, Carla Gotthelfa i Johanna Gottfrieda. Zmarł w 1853 roku. [2018]