Handlarz przędzy wełnianej i bawełnianej

Ludwik Mamroth

* 1800 – † 2 VI 1863

Postać bez zdjęcia

Kupiec, bankier, przemysłowiec, filantrop. Dla jednych wyzyskiwacz i spekulant, dla innych – dobroczyńca. Był jedną z najbardziej znaczących postaci XIX-wiecznego Kalisza. Jego wpływy sięgały Zduńskiej Woli, Pabianic a także… Łodzi.

Ludwik Mamroth pochodził z Poznania; urodził się w 1800 roku. Jeszcze przed ukończeniem 20-tego roku życia przeniósł się do Kalisza, do nowozorganizowanej rządowej osady włókienniczej. Wydaje się, iż w jego karierze punktem zwrotnym był ożenek z córką Józefa Redlicha – miejscowego importera i handlarza wełny. Redlich cieszył się dużym zaufaniem prezesa Komisji Województwa Kaliskiego Józefa Radoszewskiego i namiestnika Józefa Zajączka. Dzięki przychylności władz, w grudniu 1825 roku zyskał prawo do poprowadzenia w Kaliszu składu przędzy. Po niecałych trzech latach, Ludwik Mamroth przejął ów skład.

W 1828 roku Mamroth uzyskał monopol na handel przędzą bawełnianą na terenie województwa kaliskiego. Wkrótce otworzył też składy przędzy w Zduńskiej Woli i Pabianicach, a w latach 40-tych również w Łodzi. Już wtedy był postacią znaczącą – jako jeden z zaledwie trzech Żydów mógł osiedlać się i prowadzić działalność w Łodzi poza wyznaczonym dla nich rewirem. Ostro zwalczał konkurentów; na próbujących nielegalnego handlu kupców składał donos do władz. W latach 40-tych i 50-tych prowadził również handel drzewem.

Brał czynny udział w życiu społecznym Kalisza. Był przewodniczącym Żydowskiej Gminy Wyznaniowej i jej reprezentantem w kontaktach z władzami miasta. Kiedy w 1862 roku Żydzi zyskali prawo wyborcze, zasiadł w Radzie Powiatowej.

Był jednym z założycieli szpitala dla Żydów; przez blisko 30 lat wspierał w dziele kaliskiego lekarza, dr Michała Morgensterna. Mamroth fundował żywność, bieliznę, leki, przekazywał gotówkę. Wspomagał też fundusze innych ochronek i szpitali w Kaliszu, w tym katolickiego szpitala Św. Trójcy. Od lat 30-tych XIX wieku, bez powodzenia starał się o szkołę dla żydowskich dzieci. Zmagając się z niechęcią kolejnych kaliskich rabinów, cel osiągnął dopiero w lipcu 1862 roku, na rok przed śmiercią.

Zmarł 2 czerwca 1863 roku, w drodze do uzdrowiska w Karlsbadzie. [2018]

Gryzelda Missalowa, Studia nad powstaniem łódzkiego okręgu przemysłowego 1815–1870. Tom I. Przemysł, Łódź 1966

Halina Marcinkowska, Najwybitniejsi przedstawiciele kaliskiej społeczności żydowskiej na przestrzeni dziejów [w:] www.kalisz.pl (dostęp: 26 stycznia 2018)

Kazimierz Rędziński, Oświata i szkolnictwo żydowskie w Kaliszu (1867–1914) [w:] Prace naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Seria: Pedagogika, tom XVI, 2007

Strona internetowa: piotrkowska-nr.pl (dostęp: 26 stycznia 2018)

Anna Tabaka, Maciej Błachowicz, Dzielny doktor Morgenstern. Z dziejów szpitalnictwa starozakonnych [w:] Życie Kalisza (dostęp: 26 stycznia 2018)

Robert Adamek, Mamroth (Mamrot) Ludwik i inni [w:] Nowe Życie Pabianic, ??/1993

Inni Przedsiębiorcy
Tagi