Trząs

Początki cmentarza ewangelickiego w Trząsie sięgają drugiego dziesięciolecia XIX wieku. W roku 1808 właściciel dóbr kaszewickich, hrabia Karol Henckel von Dömmersmarck spisał umowę z grupą osadników (pochodzących w większości z Prus) mających zasiedlić utworzoną przez niego wieś. Z uwagi na pochodzenie przybyszy, miejscowość zyskała nazwę Deutschland, a mieszkający w okolicach Polacy nazywali ją „Niemieckim Krajem”. Współczesna nazwa wsi – Trząs – związana jest prawdopodobnie z bagnistym charakterem terenu, na jakim ją ulokowano. Henckel przeznaczył pod nową wieś 40 włók nieużytków, a ich zasiedlanie trwało kilka lat.

Wspomniany cmentarz znajduje się na północny zachód od zabudowań, w rzadkim, porosłym iglastymi drzewami lesie. Znajdziemy na nim około dziesięciu zdewastowanych nagrobków, pochodzących z okresu międzywojennego. Inskrypcje na pomnikach zapisane są w języku niemieckim i polskim. Wprawne oko dostrzeże ślady po okalającym cmentarz, ziemnym obwałowaniu. [2012]