tu jesteś:  Osadnicy Miejsca Cmentarze

Nieczynny cmentarz ewangelicko-augsburski

Żabieniec

Pozostałości cmentarza w dawnej osadzie olęderskiej Żabieniec można znaleźć dziś w Łodzi, w niewielkim lesie przy ulicy Brukowej. Początki nekropolii sięgają prawdopodobnie końca XVIII wieku. W 1793 roku w części dóbr radogoskich należących do Mateusza Strzałkowskiego założono osadę nazwaną Holendrami Radogoskimi lub Żabieńcem. Osiedle rozrastało się szybko i wkrótce przerosło sąsiedni, znacznie starszy Radogoszcz. Kole­jny dziedzic z rodu Strza­łkows­kich – Stanisław – kon­tyn­uował dzieło poprzed­nika, wyci­nał las i osadzał kole­jnych olę­drów. W 1823 roku stało w Żabieńcu 58 domów (w Rado­goszczu tylko 17), rozrzu­conych na obszarze pomiędzy dzisiejszymi uli­cami Żabi­e­niec i Teofilowską. W tym samym roku nal­ic­zono 509 mieszkańców; w prze­waża­jącej więk­szości byli to niemieccy ewan­gel­icy. Trud­nili się głównie rol­nictwem. Z uwagi na obec­ność piasków szk­lars­kich, na początku XIX wieku Maciej Wyszyński założył we wsi hutę szkła (zlik­wid­owaną po jego śmierci w 1822 roku).

Omawiany cmen­tarz pierwotnie zaj­mował plac o wymi­arach 80 x 50 metrów. Jego granice zle­wają się dziś z otacza­ją­cym go lasem; lokaliza­cję ułatwić mogą poras­ta­jące go pnącza bluszczu. Przed II wojną świa­tową na jego tere­nie zna­j­dowała się murowana kaplica, zniszc­zona już w 1946 roku. Jeszcze w lat­ach 80-tych cmen­tarz ogrod­zony był ceglanym murem. Do dziś zachowało się na nim kilka­naś­cie nagrobków; nieliczne z nich mają formę piaskow­cowych płyt z czytel­nymi inskrypc­jami, po więk­szości pozostały tylko kami­enne obramowa­nia. Najciekawszy z nich, ozdobiony gotyckim liternictwem pomnik z piaskowca oznacza miejsce spoczynku aż dziewięciorga dzieci, zmarłych w wieku od kilku miesięcy do około trzech lat. Wszystkie noszą nazwisko Lange, a daty ich śmierci pochodzą z lat 80-tych i 90-tych XIX wieku. Ostat­nich pochówków na cmentarzu doko­nano w lat­ach 50-tych XX wieku. [2016]

Edyta Klink-Orawska, Wiara, praca, nowa ojczyzna. Dzieje luteranizmu na ziemi zgier­skiej do 1972 roku, Zgierz 2012

Krzysztof Paweł Woź­niak, Niemieckie osad­nictwo wiejskie między Prosną a Pil­icą i Wisłą od lat 70. XVIII wieku do 1866 roku. Pro­ces i jego inter­pre­tacje, Łódź 2013

Marek Sygulski, Historia Bałut. Tom 1: Kolonizacja, Łódź 2003

Kaz­imierz Badziak, Z przeszłości dawnej Łodzi. Rado­goszcz i wieś Łódź [w:] Kro­nika Miasta Łodzi, zeszyt 1/1992

Jerzy Sza­ły­gin, Kat­a­log zabytków osad­nictwa holen­der­skiego na Ziemi Łęczy­ck­iej, Warszawa 2007

Travelers' Map is loading...
If you see this after your page is loaded completely, leafletJS files are missing.
Zobacz inne Cmentarze
Tagi