Łęczyca

Przed rozbiórką był jedną z najstarszych pamiątek po XIX-wiecznym osadnictwie niemieckim w regionie łódzkim. Wymarzonym zwieńczeniem „wędrówki” kościoła z Rudy do Łęczycy mógłby być któryś z współczesnych skansenów drewnianej architektury. Szkoda, że tak się nie stało.

Łęczy­cki koś­ciół ewangelicko-augsburski stał przy ulicy Ozorkowskiej przez blisko 150 lat. Już dwa lata po założe­niu w mieś­cie fil­i­ału ewan­gelick­iego, podległego parafii w Ozorkowie, w 1843 roku jeden z członków gminy, Adolf Schlab­itz, uzyskał od władz cars­kich plac pod budowę świą­tyni. Koś­ciół nie został jed­nak wznie­siony od pod­staw. Postanowiono zakupić i prze­nieść do Łęczycy drew­ni­any, nieużytkowany koś­ciółek z parafii w Alek­sandrowie, co stało się (ponoć po wielu petrak­tac­jach) jeszcze w tym samym roku. Niewielki zbór prze­trans­portowano z Rudy Bugaj lub, co sugerują niek­tóre źródła, z Alek­sandrowa, do którego został prze­nie­siony w późniejszych lat­ach. Po wybu­dowa­niu w Alek­sandrowie w 1828 roku okaza­łej, klasy­cysty­cznej świą­tyni, stary koś­ciółek przes­tał być użytkowany, więc pomysł prze­trans­portowa­nia go w inne miejsce był jedyną szansą na przedłuże­nie jego „życia”.

Jedne z najstarszych zdjęć łęczyckiego kościółka (lata 30-te XX wieku). Źródło: Przy­ja­ciel Domu. Ewan­geliczny Kalen­darz Ludowy na rok 1938, Warszawa 1938

Zanim łęczy­cki koś­ciółek wyświę­cono i odd­ano do użytku (miało to miejsce dopiero 15 marca 1853 roku), przeprowad­zono w nim remont i pow­ięk­szono o niewielką wieżę z dwoma dzwon­ami. Trudno powiedzieć czy również w tym cza­sie dobu­dowano nad drzwiami wejś­ciowymi pięknie zdo­bioną wim­pergę, czy też ist­ni­ała ona już wcześniej. L. Mikoła­jczyk na łamach „Ziemi Łęczy­ck­iej” zauważył, że w architek­turze koś­cioła dają się zauważyć silne wpływy stylu skan­dy­nawskiego. W lit­er­aturze można również natknąć się na infor­ma­cję, zgod­nie z którą ów koś­ciółek sprowad­zony został do Rudy Bugaj z Nor­wegii jako kom­plet złożony z gotowych ele­men­tów. Ponoć właśnie możli­wość roz­mon­towywa­nia i ponownego mon­towa­nia tego budynku, miała skłonić ewan­ge­lików z Łęczycy do zakupu i prze­niesienia go do swo­jego miasta. Ale czy kra­jem pochodzenia ele­men­tów tego koś­cioła mogła być odległa Nor­we­gia? Wydaje się to mało praw­dopodobne, ale dopiero pogłębione bada­nia mogłyby zwery­fiować prawdzi­wość tej pogłoski.

Funda­torem obrazu do ołtarza głównego był dyrek­tor fab­ryki w Ozorkowie, Karol Scheibler, w lat­ach późniejszych najwięk­szy łódzki prze­mysłowiec. Organy wybu­dowała firma Drachen­berg z Gąbina. His­to­rycznym doku­mentem potwierdza­ją­cym transakcję jest bib­lia ołtar­zowa z 1821 roku, w której zna­j­dują się ryciny koś­cioła z Rudy Bugaj wraz ze słowami dedykacji: Ewangelicko-luterańska gmina w Alek­sandrowie ewangelicko-luterańskiej gminie w Łęczycy. Warto również wspom­nieć, że w posi­ada­niu łęczy­ck­iego koś­cioła zna­j­dowała się Bib­lia Radzi­wiłłowska z 1563 roku, podarowana przez pas­tora Bando z okazji poświęce­nia zboru. Niestety ów bez­cenny wolu­min zag­inął w cza­sie II wojny świa­towej.

W 1905 roku koś­ciół został grun­townie odrestau­rowany; dobu­dowano również zakrys­tię. Kilka lat później, w 1913, wznie­siono obok koś­cioła dom parafi­alny, w swoich murach mieszczący też szkołę. Jedną z ostat­nich inwest­y­cji było wys­taw­ie­nie w roku 1930 murowanej dzwon­nicy (dziś nie ma już po niej żad­nego śladu).

Kościół ewangelicki w Łęczycy na przełomie 1983/1984 roku. Autorem zdjęć jest Pan Roman Wieszczek. Zdjęcia udostępnione dzięki Regionalnej Grupie Operacyjnej Schondorf www.schondorf.pl. Serdeczne dzięki!

Po II wojnie świa­towej obiekt przes­tał być użytkowany, a w 1986 roku został poważnie uszkod­zony przez wichurę. Wkrótce koś­ciół został roze­brany. Przez jakiś czas jego frag­menty, w tym piękna, bogato zdo­biona wim­perga, zna­j­dowały się na dziedz­ińcu zamkowym. Po kilku lat­ach zmieniły lokaliza­cję; obec­nie pozostałości po koś­ciółku nie są dostępne dla zain­tere­sowanych. [2014]