Christian Wilhelm Werner

Chris­t­ian Wil­helm Werner urodził się w 1794 roku jako czwarte z dwanaś­ciorga dzieci Samuela Fry­deryka i Anny Rozyny. Pochodził ze znanej i szanowanej warsza­wskiej rodziny o niemiec­kich korzeni­ach. Już jako dwudziestok­ilku­latek, Wil­helm stał się wysok­iej klasy spec­jal­istą w dziedzinie far­bowa­nia tkanin. O jego usługi zab­ie­gano w nowopow­sta­ją­cych osadach suki­en­niczych w Królest­wie Pol­skim. Kiedy około 1820 roku jedyny ozorkowski far­biarz – Samuel Weg­ner – na skutek kon­fliktu ze swoim pro­tek­torem, Igna­cym Starzyńskim przeniósł się do pob­liskiego Kon­stan­tynowa, miejs­cowi tkacze znaleźli się w trud­nej sytu­acji. Kon­takt z Wernerem naw­iązano dzięki pośred­nictwu najwyższych władz rosyjs­kich. Nowy far­biarz przy­był do Ozorkowa w kwiet­niu 1821 roku i osi­adł na tere­nie pob­liskiego fol­warku Strze­blew. Praw­dopodob­nie dzięki wspar­ciu Starzyńskiego i miejs­cowych suki­en­ników, zakład Wern­era już w czer­wcu rozpoczął dzi­ałal­ność.

W 1823 roku Werner pod­pisał umowę z Komisją Rzą­dową Wojny na far­bowanie mundurów dla armii pol­skiej. Aby sprostać licz­bie czeka­ją­cych go zamówień, w tym samym roku prze­jął opuszc­zoną far­biarnię w Zgierzu (była to niedokońc­zona inwest­y­cja Carla Got­tlieba Saengera, jed­nego z syg­natar­iuszy umowy zgier­skiej). Wysoka jakość stosowanych przez Wern­era bar­wników (indygo, czer­wień turecka) przyniosła sławę jego przed­siębiorstwu. Już dwa lata później otrzy­mał od władz Królestwa Pol­skiego medal św. Anny. W 1830 roku far­biar­nia na Strze­blewie ofic­jal­nie została uznana za najlep­szą w kraju. Zakłady Wil­helma doskonale pros­per­owały nawet po 1831 roku, kiedy nałożone przez Rosję cło na towary weł­ni­ane zahamowały rozwój osady suki­en­niczych. W lat­ach 30-tych zre­al­i­zował pomysł uru­chomienia fab­ryki pro­duku­jącej cukier. Najpierw wysłał swo­jego młod­szego brata, Bogusława, do Francji i opłacił mu stu­dia z zakresu cukrown­ictwa, a następ­nie współt­worzył z nim jedną z pier­wszych na ziemi­ach pol­s­kich cukrownię w Leśmierzu. Bra­cia początkowo dzi­ałali razem, jed­nak około 1840 roku, przed­siębiorstwo w całości prze­jął starszy z nich.

Wil­helm Werner miał dwie żony – Annę (zmarłą przed­w­cześnie w 1825 roku) i Matyldę. Doczekał się dwanaś­ciorga dzieci. Chcąc zapewnić im dostat­nią przyszłość, nie tylko rozwi­jał swoje przed­siębiorstwa, ale też naby­wał majątki ziem­skie (m.in. Lućmierz i Puczniew). Wysoką pozy­cję rodziny umac­ni­ały również małżeństwa z dobrze sytuowanymi przed­siębior­cami. Dla przykładu, w 1824 roku, jego sios­tra, Hen­ri­etta Wil­helmina, wyszła za mąż za Friedricha Math­i­asa Schlössera, właś­ci­ciela przędzalni wełny w Ozorkowie. Z kolei jedna z jego córek – Anna, wyszła w 1854 roku za Karola Scheiblera, wów­czas początku­jącego przed­siębiorcy, a wkrótce jed­nego z najpotężniejszych fab­rykan­tów tam­tych cza­sów.

Najbardziej przed­siębior­czy z Wern­erów zmarł 16 maja 1842 roku, w wieku zaled­wie 48 lat. Zarząd nad strze­blewską far­biarnią i cukrownią w Leśmierzu prze­jęła jego żona, Matylda. Krótko przed śmier­cią Wil­helm wsparł znaczącą sumą (około 80% kwoty) budowę koś­cioła ewangelicko-augsburskiego w Ozorkowie. Marzył aby wziąć udział w pier­wszej mszy świętej odpraw­ionej w nowej świą­tyni. Niestety, nie doczekał tego dnia. Do dzisiaj możemy oglą­dać w koś­ciele poświę­coną mu, pamiątkową tablicę. [2015]