Jan Fryderyk Zachert

Człowiek wielu talentów: przedsiębiorca, kupiec, żołnierz, organizator. Brał udział w najważniejszych inicjatywach w zgierskiej osadzie sukienniczej. Jego bogatym życiorysem możnaby obdzielić kilka osób.

Jan Fryderyk Zachert urodził się w 1765 roku w Międzychodzie. Jako 25-latek przeniósł się do Warszawy, gdzie pracował u wuja – Christiana Heinricha – prowadzącego w stolicy skład sukna. W 1792 roku stał się członkiem warszawskiej konfraterni kupieckiej; wszedł też w posiadanie nieruchomości przy ul. Żyznej i Śmiałej i wystawił tam kamienicę. W 1794 roku jako ochotnik wziął udział w Insurekcji Kościuszkowskiej, później wstąpił do Legii Naddunajskiej generała Kniaziewicza, a w 1802 roku wysłany został na pogrążoną w buncie francuską kolonię San Domingo. Tylko co dwudziesty z 6 tysięcy wysłanych tam ludzi przeżył wyprawę. Jednym z tych szczęśliwców był Jan Fryderyk, który wrócił w stopniu kapitana adiutanta majora. W 1803 roku osiadł w Warszawie, a w 1805 ożenił się z Marianną Firminą Osękowską, wdową po zmarłym na San Domingo przyjacielu, Marcinie.

W stolicy kontynuował pracę w branży sukienniczej, zajmował się też handlem winem i korzeniami. W latach 1815–1822 był starszym stołecznego cechu sukienników. Być może spędziłby resztę życia w stolicy, gdyby nie uległ namowom przedstawicieli rządu Królestwa Polskiego – ponoć samego Stanisława Staszica i Ksawerego Druckiego-Lubeckiego – aby zorganizować w Zgierzu manufakturę sukienną. Jan Fryderyk cieszył się opinią wybitnego fachowca w produkcji i obróbce sukna oraz znawcy jego rynków zbytu. W 1822 roku, jako 57-latek przeniósł się do Zgierza, gdzie otrzymał w dzierżawę trzy place przy Nowym Rynku. Wybudował tam piętrowy, murowany budynek pełniący funkcję mieszkalne i produkcyjne.

W organizacji przedsiębiorstwa pomagali mu krewni – przede wszystkim jego bratanek, Wilhelm Fryderyk Zachert (zajmował się kwestią zaopatrzenia i zbytu). Przedsiębiorstwo prosperowało dobrze; Jan Fryderyk zatrudniał 60 robotników, organizował tez pracę samodzielnych tkaczy z Aleksandrowa, Ozorkowa, Łodzi i Skierniewic. Zachertowie szybko stali się jednymi z najbardziej poważanych ludzi w mieście. Jan Fryderyk, wraz z burmistrzem Zgierza, Samuelem Grzegorzewskim oraz innym znaczącym przedsiębiorcą – Karolem Meissnerem, był pierwszym administratorem tworzącej się wspólnoty ewangelickiej. Pełnił nadzór nad budową pierwszej plebanii i kościoła. Był również mistrzem w cechu sukienników zgierskich. W maju 1834 roku odznaczony został przez cara orderem św. Stanisława 4 klasy.

Po upadku powstania listopadowego przedsiębiorstwo Zacherta stanęło na skraju bankructwa. Przeszło 60-letni Jan Fryderyk wycofał się z działalności gospodarczej. Najpierw przeniósł się do Ruśca, do majątku zięcia Ignacego Bolesty (przyjaciela z wyprawy na San Domingo), a ostatnie lata życia spędził w Kromołowie, u swojego syna Michała Ludwika. Zmarł w 1847 roku. Zgodnie z życzeniem, pochowany został w mundurze legionisty. [2017]