Właściciel fabryki włókienniczej w Pabianicach

Karl Beniamin Krusche

* 4 X 1807 – † 2 VII 1882

Karl Beniamin Krusche

Karl Beniamin Krusche. Źródło: www.sejm-wielki.pl

Był najzdolniejszym synem Gottlieba Krusche. Stery ojcowskiej manufaktury przejął jeszcze za jego życia, nadając jej rangę jednej z największych w kraju. Prywatnie – członek rygorystycznej moralnie wspólnoty herrnhutów i ojciec szesnaściorga dzieci.

Karl Beniamin Krusche urodził się 4 października 1807 roku w saksońskim Reichenau. Był synem tkacza Gottlieba i Anny Rozyny Rolle. W 1825 roku, wraz z rodzicami i rodzeństwem przeniósł się do Królestwa Polskiego. Krusche’owie najpierw osiedlili się w Turku, później próbowali przenieść do Łodzi; w końcu zamieszkali w Pabianicach.

Beniamin rozpoczął pracę w zawodzie w manufakturze ojca – założonej w 1826 roku nad Dobrzynką tkalni wyrobów bawełnianych. Choć w przedsiębiorstwie pracowali też starsi bracia Beniamina, z biegiem czasu to on wyrobił sobie najznaczniejszą pozycję. Już około połowy lat 30-tych przejął stery w firmie, stopniowo zwiększał produkcję i wprowadzał udoskonalenia techniczne. W 1849 roku jako pierwszy w Pabianicach zastosował krosna mechaniczne, a w roku następnym zainstalował maszynę parową. Podobnie jak ojciec, posiadał też koncesję na handel solą.

Od lat 50-tych jego fabryka weszła w okres dynamicznego rozwoju. W 1865 roku przedsiębiorstwo Krusche’go było drugim największym w Królestwie Polskim (po Żyrardowskim) zatrudniając aż 658 pracowników. Z czasem Beniamin zrzekł się części swoich obowiązków. W 1874 roku ustanowił wspólnikiem swojego zięcia, Karola Endera, a siedem lat później całkowicie wycofał się z firmy. Kierownictwo nad fabryką przejął wspomniany zięć Karol Ender oraz syn Beniamina – Hermann Krusche.

Z małżeństwa z Joanną Eleonorą Leupold, Beniamin miał aż 16 dzieci. Przypomnijmy ich imiona: Karol Beniamin jr, August Teodor, Adolf Edward, Maria Augusta, Gustaw Herman, Kornelia, Reinhold Waldemar, Ludwik Wilhelm, Emil Reinhold, Luiza, Emil Oskar, Helena Olga oraz Maria. Pozostała trójka: Artur, Oswald i Julian prawdopodobnie zmarli w dzieciństwie. Od 1836 roku rodzina zamieszkiwała w domu przy Zamkowej 21. Po śmierci pierwszej żony Krusche poślubił Amalię Wende, młodszą od niego o 29 lat.

Warto wspomnieć, że Krusche, będąc początkowo wyznania ewangelicko-augsburskiego, z biegiem lat przeszedł na herrnhutyzm – ruch religijny kładący nacisk na rygorystyczną moralność, intensywną modlitwę i działalność misyjną. W 1857 roku w Pabianicach odnotowano 146 herrnhutów.

Beniamin Krusche zmarł 2 lipca 1882 roku. Został pochowany na cmentarzu ewangelickim w Pabianicach; do dziś zachował się jego nagrobek. [2018]

M. E. Steinhagen, Kruschowie. Historia rodu, Łódź 2004

Anna Rynkowska, Jan Trela, Beniamin Krusche [w:] E. Rostworowski (red), Polski Słownik Biograficzny, Tom XV, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970

Robert Adamek, Krusche Beniamin (1807–1882) [w:] Nowe Życie Pabianic, nr ??/1993

Inni Przedsiębiorcy
Tagi